کاربرد پذیری یا Usability چیست؟
کاربرد پذیری یا usability یک خاصیت کیفی است، که تعیین کننده درجه آسانی استفاده از رابط کاربری است. اگر استفاده از وب سایت سخت یا دشوار باشد، کاربران به راحتی آن را می‌بندند. اگر صفحه اصلی نتواند هدف کاربر را ارائه کند و یا کاربران را گیج کند، کاربران سایت را ترک خواهند کرد. در این مطلب به بررسی موارد مطرح در Usability می پردازیم.
اساس سئو وب سایت تا کلیک کردن بر روی نتایج و وارد شدن به وبسایت ارتباط دارد و Usability از آن به بعد را برعهده دارد. اما هر دو برای تبدیل شدن به یک وبسایت موفق مورد نیاز هستند. داشتن سئو قوی اما usability ضعیف باعث میشود بازدید کننده های زیاد شما پس از ورود به وبسایت نتواند هدف شما را دنبال کند. در شرایط برعکس سایتی با Usability بالا اما سئو ضعیف بازدید بالایی نمی تواند داشته باشد تا بتواند از شرایط آماده شده برای کاربران استفاده ببرد.
اهمیت usability
در وب و سئو، usability تاثیر مهمی دارد. اگر استفاده از یک سایت دشوار باشد، کاربر به راحتی آن را بسته و از آن خارج میشود. اگر صفحه اصلی نتواند به به درستی نشان دهد که وبسایت چه ارائه می‌کند و یا کاربران در این سایت چه کارهایی می‌توانند انجام دهند، کاربران سایت رو ترک می‌کنند. اگر کاربران در سایت سردرگم شوند، سایت رو ترک می‌کنند. اگر خواندن اطلاعات یک وب سایت سخت باشد و یا جوابگوی سوالات کلیدی کاربران نباشد، آنها سایت رو ترک می‌کنند. نکته اینجا است که وب سایت محصولی نیست که بگوییم کاربران برای استفاده از آن یک دفترچه راهنما رو می‌خوانند یا بخواهند زمان زیادی صرف کنند برای اینکه از رابط کاربری سر در بیاورند. همینطور رقبا هم هر روز بیشتر شده و یک سایت چندین نمونه خواهد داشت پس الزامی به استفاده از سایت شما نیست!
پس ترک کردن سایت اولین واکنش و طبیعتا آخرین واکنش! کاربران است وقتی که در سایت سردرگم شوند.
فاکتور های اصلی کاربر پسند بودن سایت
اثربخشی: آیاسایت نیاز کاربران را برطرف می کند؟
به عنوان مثال، آیا می توانند اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کنند، محصولات مورد نظر خود را سفارش دهند یا با خدمات مشتریان تماس بگیرید؟
کارایی:
کارایی وب سایت یک فاکتوری است که از اهمیت بالا برخوردار است. علاوه بر این که کاربران باید در سریعترین زمان ممکن به هدف خود در وب سایت برسند ، اگر بازدیدکنندگان نتوانند آنچه را که به طور موثر و کارآمد در وب سایت شما نیاز دارند پیدا کنند، احتمال زیادی دارد که در زمان کوتاهی وب سایت شما را ترک کنند. زمان کوتاهی که آنها در وب سایت شما صرف می کنند، ممکن است تاثیر منفی بر رتبه بندی SEO داشته باشد.
یادگیری:
آیا کاربران می توانند با سرعت در وب سایت شما حرکت کنند؟ آیا وب سایت شما دارای ویژگی فراخوانی کاربر (call to action) است؟ آیا بازدیدکنندگان می دانند چگونه با وب سایت شما تعامل داشته باشند؟ هنگامی که بازدیدکنندگان وقت زیادی را صرف تلاش برای کشف نحوه استفاده از وب سایت شما کنند در نتیجه زمان کمتری را صرف مشاهده ی خدمات و یا محصولات شما می کنند. علاوه بر این، زمانی که آنها نمی توانند آنچه را که نیاز دارند پیدا کنند، احتمالا ناامید خواهند شد، وب سایت را ترک کرده و هرگز مجددا بر نمی گردند.
یادآوری:
آیا کاربران می توانند بار بعدی وب سایت شما را در موتور جستجو پیدا کنند؟ ترافیک تکراری می تواند به شما در افزایش رتبه بندی گوگل کمک کند. بازدیدکنندگان ممکن است وب سایت شما را پیدا کرده و سپس به دلایل مختلف وب سایت را ترک کنند، آنها ممکن است بعدا وب سایت را بخاطر بسپارند و دوباره برای ورود به آن تلاش کنند . آیا کلمه کلیدی مرتبط با آن جستجوی خاص، به اندازه کافی به یاد ماندنی است تا بتوانند سایت شما را دوباره پیدا کنند؟
پیشگیری از خطا:
اشتباهات خاص در یک وب سایت می تواند نه تنها کاربر، بلکه رتبه بندی وب سایت را نیز تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال خطای Page Not Found 404 یکی از عواملی است که سبب ایجاد نارضایتی برای کاربر می شود.
رضایت کاربران:
چنانچه کاربران در وب سایت شما خدمت و یا محصولی که به دنبال آن هستند را به آسانی پیدا کنند به عبارت دیگر به در وب سایت شما دقیقا به عبارت جستجو شده ی خود برسند بنابراین کیفیت تجربه ی جستجوی خود را بالا می دانند اما چنانچه برای ورود به سایت موانع زیادی وجود داشته باشد و در نهایت محتوای دلخواه خود را پیدا نکند بنابراین کیفیت تجربه ی جستجو ی خود را اندک می شمارند.
تفاوت بینUsabilityو Accessibility
Accessibility یا قابلیت دسترسی، شامل سادگی در دسترسی به بخش‌های مختلف یک سایت میشود که توسط افراد معمولی یا حتی افراد معمول نیز قابل درک و استفاده است. تست دسترسی یک سایت به بررسی راحتی استفاده از سایت توسط افراد با استفاده از ابزارهای در دسترس آنها است.
Usability به معنای میزان سادگی استفاده از یک سایت بدون نیاز به توضیحات اضافه توسط طراح یا مدیر سایت است؛ هر چقدر قابلیت استفاده از یک سایت بدون نیاز به توضیحات بیشتر باشد، آن سایت از کاربردپذیری بالایی برخوردار است. کاربردپذیری بر روی میزان سادگی استفاده از یک سایت تمرکز می‌کند و همچنین میزان کاربرپسند بودن یک سایت را بررسی می‌کند. به یاد داشته باشید که پیش از شروع فرآیند طراحی یک سایت، باید یک شناخت کافی از Usability یک سایت اطلاع دقیقی داشته باشید.
روش های بهبود Usability
روشهای زیادی برای بررسی Usability وجود دارد که یکی از اساسی‌ترین و مفید‌ترین روش، تست کاربری (user testing) است. که 3 مولفه دارد:
- تعدادی از کاربران نماینده را به عنوان مشتریان سایت تجارت الکترونیک یا کارمندان یک اینترانت در دست داشته باشیم (در مورد دوم، آنها باید خارج از دپارتمان ما کار کنند)
- از کاربران بخواهیم با طرح فعلی کارهایی که در وب سایت میشود انجام داد را انجام دهند.
- مشاهده کاری که کاربران انجام میدهند، جایی که موفق می‌شوند و جاهایی که با رابط کاربری دچار مشکل می‌شوند. ساکت باشیم و بگذاریم کاربران با هم صحبت کنند.
خیلی مهمه که این تست تک تک گرفته شود و اجازه بدهیم که هر مسئله‌ای را خود کابر به روش خود حل کند. اگر شما به آنها کمک کنید و یا توجه کاربر را به بخش خاصی از صفحه جلب کنید، نتیجه تست دارای خطا خواهد بود.
برای مشخص کردن مهمترین مسائل Usability طراحی، معمولا تست از 5 کاربر کافی است. به جای اجرای یک بررسی بزرگ و گران، بهتر است که تعداد زیادی تست کوچکتر اجرا کنید و بین هر کدام از تستها طراحی را بهینه کنید. بنابراین شما میتوانید به محض شناسایی نقص‌ها آنها را برطرف کنید.
طراحی مجدد یکی از بهترین راهها برای افزایش کیفیت تجربه‌ی کاربر است. هرچه نسخه‌های بیشتر و ایده‌های رابط بیشتری با کاربران تست کنیم، بهتر است.
خیلی مهم است که شما به طور مستقیم نظاره گر کارکرد کاربران با رابط کاربری باشید. صرفا گوش دادن به تجربه آنها ممکن است گمراه کننده باشد.
